«Το νομοθετικό πλαίσιο στη χώρα μας σχετικά με την ασφάλεια στους χώρους θεάματος ακροάματος, τηλεοπτικών και κινηματογραφικών γυρισμάτων έχει καταρρεύσει και χρειάζεται σοβαρότατο επαναπροσδιορισμό και θεμελίωση», τονίζει, σε ανακοίνωσή της, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος (ΠΟΘΑ) και ζητά συνάντηση με τους αρμόδιους υπουργούς Εσωτερικών, Πολιτισμού και Εργασίας.
Αναλυτικά, η επιστολή της ΠΟΘΑ έχει ως εξής:
Το νομοθετικό πλαίσιο στη χώρα μας σχετικά με την ασφάλεια στους χώρους θεάματος ακροάματος, τηλεοπτικών και κινηματογραφικών γυρισμάτων έχει καταρρεύσει και χρειάζεται σοβαρότατο επαναπροσδιορισμό και θεμελίωση. Η ανάγκη για όλο και πιο καινοτόμα τεχνολογικά, φαντασμαγορικά θεάματα και ο χειρισμός ειδικών εφέ επιτάσσουν οι τεχνικές ασφαλείας, (όπως η ασφάλεια και το κρέμασμα βαρέων αντικειμένων, η εργασία σε ύψος, η ασφαλής πρόσδεση αντικειμένων και σκηνικών, η πυροπροστασία, ο κίνδυνος από ηλεκτρισμό, η διαχείριση κρίσεων και κοινού), να συνοδεύονται και από τους κατάλληλους κανόνες ασφάλειας.
Είναι επιτακτική η ανάγκη για την θεσμοθέτηση κανόνων και για ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα συμβάλει καθοριστικά στην πρόληψη συμβάντων που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια των εργαζομένων, των καλλιτεχνών και του κοινού.
Ο Νόμος 4229/14 «Άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας χώρου παραστάσεων – Άδεια παράστασης και άλλες διατάξεις» όχι μόνο δεν επέλυσε το σοβαρό, χρόνιο πρόβλημα για πιο ασφαλείς και σύγχρονους χώρους θεάματος ακροάματος για τους θεατές και τους εργαζομένους σε αυτούς, αλλά το διεύρυνε.
Χαρακτηριστική ήταν η απάντηση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Αθηνών στις 09/05/2016 σε επιστολή της Ομοσπονδίας μας για παροχή στοιχείων που επιβεβαίωνε τις ανησυχίες μας:
«Σας γνωρίζουμε ότι εντός της χωρικής αρμοδιότητας της Υπηρεσίας μας λειτουργούν συνολικά εκατό (100) επιχειρήσεις ως «ΘΕΑΤΡΑ» εκ των οποίων τα τριάντα τέσσερα (34) διαθέτουν πιστοποιητικό πυροπροστασίας σε ισχύ, τα πενήντα εννέα (59) στερούνται πιστοποιητικού πυροπροστασίας και σε επτά (7) έχει χορηγηθεί προσωρινό πιστοποιητικό πυροπροστασίας με μέγιστη διάρκεια ισχύος δώδεκα (12) μήνες».
Αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένα περιστατικά που οφείλονται στην έλλειψη κανόνων ασφαλείας, πιστοποίησης εγκαταστάσεων και έλλειψης προδιαγραφών.
Στις 6 Σεπτέμβριου 2023 η συναυλία των «Imagine Dragons» στο ΟΑΚΑ πραγματοποιήθηκε κανονικά, με τεράστιους κινδύνους τόσο για το κοινό, όσο και για το τεχνικό, το βοηθητικό και το καλλιτεχνικό προσωπικό. Η συναυλία πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας «Daniel» στην Αττική, την ώρα που το μήνυμα από το 112 προειδοποιούσε για αποφυγή μετακινήσεων και προέτρεπε τους πολίτες να παραμείνουν ασφαλείς στα σπίτια. Το συγκεκριμένο περιστατικό μόνο από καθαρή τύχη δεν είχε δυσάρεστες συνέπειες.
Στις 21 Ιουλίου 2022 και περί της ώρας 1:00 μετά τα μεσάνυχτα, έσπασε η βάση στην οποία αναρτώνται οι προβολείς στο Ηρώδειο Θέατρο και «κρεμάστηκαν» τα ρομποτικά φωτιστικά σώματα από τα καλώδια τροφοδοσίας. Υπήρξε ένας τραυματισμός και μόνο από τύχη γλίτωσαν οι άνθρωποι που εργάζονταν εκείνη τη στιγμή κάτω από τους προβολείς, καθώς συγκρατήθηκαν με μεγάλη προσπάθεια από τους τεχνικούς.
Στις 3 Δεκεμβρίου 2022 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά κατέρρευσε ένα τμήμα της σκηνής. Υπήρξαν τραυματισμοί μαθητών του Μουσικού Σχολείου Πειραιά την ώρα που έκαναν πρόβα, έπεσαν μαζί με τα μουσικά τους όργανα και τραυματίστηκαν. Αποφύγαμε τα χειρότερα γιατί επί σκηνής δουλεύουν καθημερινά αρκετοί εργαζόμενοι, τόσο στις δοκιμές και τα στησίματα, όσο και στις παραστάσεις και τις εκδηλώσεις.
Στις 18 Ιουνίου 2022 ζητήσαμε από την Επιθεώρηση Εργασίας να προβεί σε ενδελεχείς ελέγχους για ζητήματα τήρησης της νομοθεσίας περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, μετά από ένα σοβαρό εργατικό ατύχημα στα γυρίσματα της ταινίας «BARRACUNTA» της εταιρείας «Παραγωγή Κινηματογραφικών Ταινιών BARRACUDA MIKE», που πραγματοποιήθηκαν στη Θεσσαλονίκη, καθώς και να ελεγχθούν όλες οι συνεργαζόμενες επιχειρήσεις με την παραγωγό εταιρεία. Ενδεικτικά αναφέρουμε, «NU BOYANA», «300 Film Production», «MILLENIUM MEDIA».
Στις 11 Δεκεμβρίου 2019 έπεσε η κεντρική σκηνή των συναυλιών στο Πάρκο των Ευχών στη Λάρισα, κατά τη διάρκεια της βροχής και των κακών καιρικών φαινομένων, η οποία κατέρρευσε σαν τραπουλόχαρτο. Η κατάρρευση της σκηνής προκάλεσε και έντονα ερωτήματα για τον τρόπο κατασκευής της εξαρχής και δεδομένου ότι στο επόμενο διάστημα θα φιλοξενούσε εκδηλώσεις τις οποίες θα παρακολουθούσαν χιλιάδες άτομα.
Στις 14 Ιουλίου 2018 στο Up Festival στην Αμοργό, καθώς έπαιζαν ο Παύλος Παυλίδης με τους B-Movies, η τράσα (σιδεριά) με τον φωτισμό της σκηνής κατέρρευσε κι έπεσε πάνω στους μουσικούς, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν σοβαρά δύο μουσικοί.
Παλαιότερα σε συναυλία της Beyoncé στο ΟΑΚΑ, κινδύνεψε η ίδια να βρεθεί στο κενό από μεγάλο ύψος λόγω έλλειψης φωτισμού ασφαλείας σε κενό στην κουπαστή της σκηνής.
Υπάρχουν ωστόσο και θανατηφόρα περιστατικά που συνέβησαν το τελευταίο διάστημα. Στις 21 Ιουλίου 2018 τραγικό θάνατο βρήκε ένας 31χρονος ηχολήπτης στη Ζάκυνθο σε κέντρο διασκέδασης στην περιοχή του Λαγανά, ο οποίος χτυπήθηκε από ηλεκτρικό ρεύμα.
Άλλα πρόσφατα περιστατικά επιβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις. Σημειώνουμε το θάνατο φωτιστή από ηλεκτροπληξία στην συναυλία της Άλκηστης Πρωτοψάλτη στην Ηγουμενίτσα.
Άλλο θανατηφόρο περιστατικό συνέβη όταν μηχανικός σκηνής σκοτώθηκε σε πτώση από ύψος στο θέατρο Badminton (νοσηλεύτηκε για ένα διάστημα τριών μηνών πριν αφήσει την τελευταία του πνοή).
Τέλος το 2012 σκοτώθηκε ο σκηνοθέτης Θ. Αγγελόπουλος, λόγω έλλειψης κανόνων ασφαλείας. Παρασύρθηκε από διερχόμενο όχημα, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας “Η Άλλη Θάλασσα”.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Κύπρο θεσμοθετήθηκαν κανόνες ασφάλειας, πιστοποίησης, ελέγχου των εγκαταστάσεων και εκπαίδευσης του προσωπικού και με αφορμή το θάνατο του Αμερικανού παραγωγού της Άννας Βίσση, Γκρεγκ Λαντάνι. Ο διάσημος παραγωγός έπεσε από μεγάλο ύψος λίγα λεπτά πριν από την έναρξη της συναυλίας στο στάδιο της Λευκωσίας και χτύπησε σοβαρά στο κεφάλι.
Τα ονόματα των καλλιτεχνών, των σχημάτων, των χώρων, των περιοχών και των παραγωγών τα αναφέρουμε στην επιστολή μας για να μην υπάρχουν αόριστες αναφορές, αλλά συγκεκριμένα περιστατικά. Σε καμία περίπτωση, οι αναφορές μας δεν πρέπει να αποτελέσουν λόγο για την επίρριψη ευθύνης στα αναφερόμενα ονόματα, άλλωστε αυτό είναι δουλειά των αρμόδιων υπηρεσιών. Σκοπός της επιστολής μας είναι και παραμένει η ανάδειξη των προβλημάτων και τα θεσμικά κενά που υπάρχουν και τα οποία έχουν να κάνουν με την υγεία και την ασφάλεια αφενός των καλλιτεχνών και των εργαζομένων στην τέχνη και στον πολιτισμό, αφετέρου των πολιτών και του κοινού.
Όλες αυτές οι περιπτώσεις φανερώνουν συγκεκριμένες ελλείψεις που πρέπει να επιλυθούν. Πρέπει να θεσμοθετηθεί το νομικό πλαίσιο που ορίζει οι άδειες λειτουργίας να είναι συνδεδεμένες με τις θέσεις σε σχέση με τα τετραγωνικά του χώρου, να επαναδιατυπωθούν και να επικαιροποιηθούν οι προϋποθέσεις για κάλυψη των πυροσβεστικών, υγειονομικών και ηλεκτρομηχανολογικών προδιαγραφών.
Επίσης η άδεια εγκατάστασης πρέπει να έχει αόριστη διάρκεια, ενώ η άδεια λειτουργίας πρέπει να επανεξετάζεται κάθε χρόνο (λόγω αντικειμενικών αλλαγών) χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά και με γραφειοκρατικές διαδικασίες τα θέατρα.
Προτείνουμε την αναβάθμιση του Πρωτοβάθμιου και Δευτεροβάθμιου Συμβουλίου Επιθεώρησης Χώρων Ψυχαγωγικών Δραστηριοτήτων επικαιροποιώντας το νομικό πλαίσιο που ακόμα βασίζεται στους Ν. 445 και 446/1937. Ο ρόλος του Συμβουλίου θα πρέπει να παραμένει σημαντικός και να είναι ουσιαστικός, να ελέγχει και τους χώρους που αιτούνται παράσταση. Το Συμβούλιο θα πρέπει να έχει εκτός από συμβουλευτικό και εκτελεστικό χαρακτήρα. Προτείνουμε όπως η επιθεώρηση των θεάτρων, νυχτερινών κέντρων, χώρων μουσικής και κινηματογράφων να διεξάγεται σε ετήσια βάση. Είναι απαραίτητο να υπάρχει το κατάλληλα εκπαιδευμένο τεχνικό προσωπικό κατά τη διάρκεια των παραστάσεων. Θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας που αφορούν την ανάρτηση ήχου, φώτων, σκηνικών, μοτέρ. Να ζητείται πιστοποίηση από επίσημο φορέα όλων των κινουμένων ηλεκτρομηχανικών μηχανισμών που καλύπτουν θεατρικούς και συναυλιακούς χώρους.
Παρατηρείται ήδη το γεγονός ακόμα και κεντρικά θέατρα και χώροι ζωντανών οπτικοακουστικών εκδηλώσεων, συναυλιακοί χώροι και νυχτερινά κέντρα, να μην εφαρμόζουν ούτε τους στοιχειώδεις κανόνες ασφάλειας με αποτέλεσμα να εντοπίζονται φαινόμενα όπως κλείσιμο των εξόδων κινδύνου, φώτα ασφαλείας που δεν λειτουργούν, πυρασφάλεια και μέσα πυρόσβεσης πλήρως απαξιωμένα, μηχανο/ηλεκτρικές εγκαταστάσεις με προβλήματα λειτουργίας και επικινδυνότητας, ενώ το προσωπικό να είναι πλήρως ανέτοιμο να αντιμετωπίσει τις στοιχειώδεις ανάγκες σε περίπτωση έκτακτου περιστατικού. Να σημειώσουμε ότι είχαν ξεκινήσει συζητήσεις για ελάχιστη σύνθεση προσωπικού στους χώρους κοινού και για εκπαίδευση του προσωπικού για την αντιμετώπιση περιστατικών. Ενδεικτικά αναφέρουμε, ανάγκη για άμεση εκκένωση μεγάλων χώρων κοινού από απρόβλεπτο συμβάν όπως, σεισμό, πυρκαγιά, τρομοκρατική ενέργεια, παροχή πρώτων βοηθειών, κτλ. Έχουμε κατ’ επανάληψη τονίσει τόσο σε συσκέψεις στους Δήμους όσο και στο Υπουργείο Πολιτισμού ότι μόνο από τύχη έχουμε γλιτώσει τα χειρότερα, και αν δεν λάβουμε στοχευμένα μέτρα τότε, χωρίς να θέλουμε να γίνουμε μάντεις κακών, θα συνεχίσουμε να ισορροπούμε με μόνο εφόδιο την τύχη, έχοντας απεμπολήσει το αποτελεσματικότερο μέτρο που είναι η πρόληψη.
Πρέπει να επαναδραστηριοποιηθεί η Επιτροπή για την επανεξέταση και τη κωδικοποίηση της νομοθεσίας, άρθρο 60 του Νόμου 4481/2017, επιβάλλεται να ολοκληρωθούν άμεσα οι διαδικασίες, έτσι ώστε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να έχουμε τα αποτελέσματα της Επιτροπής και μια πρόταση για ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο.
Έως τότε δεν σκοπεύουμε να δώσουμε άλλοθι συμμετέχοντας σε ένα Συμβούλιο που έχει μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα και όχι ουσιαστικό.
Για τους λόγους αυτούς η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος με ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού της Συμβουλίου στις 15/01/2020 έχει αποχωρήσει προσωρινά (και εξακολουθεί έως και σήμερα να μην συμμετέχει) από το Πρωτοβάθμιο και το Δευτεροβάθμιο Συμβούλιο Επιθεώρησης χώρων Ψυχαγωγικών Δραστηριοτήτων, λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο 37 του Ν. 4442/16 (ΦΕΚ 230/07.12.2016 τεύχος Α΄) σύμφωνα με το οποίο «καταργούνται οι αρμοδιότητες των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων συμβουλίων που περιγράφονται στους Α.Ν. 445/1937 (Α΄32) και 446/1937 (Α΄23) αναφορικά με την αδειοδότηση θεάτρων, κινηματογράφων, νυχτερινών κέντρων και οπτικοακουστικών εκδηλώσεων», έως ότου ξαναϋπάρξουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που θέτουμε με ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο, αντίστοιχο των ευρωπαϊκών πρακτικών.
Τέλος καταγγέλλουμε για άλλη μια φορά την πλήρη έλλειψη ελέγχων και το καθημερινό κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, οι καλλιτέχνες και το κοινό. Και επαναλαμβάνουμε το ζήτημα, γιατί πιστεύουμε ότι είναι ζήτημα ζωής και θανάτου και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.
Για όλα τα παραπάνω ζητάμε να έχουμε μια συνάντηση μαζί σας.
