Η απόφαση να προχωρήσει ο προϋπολογισμός χωρίς έγκριση έχει οδηγήσει σε προτάσεις μομφής από την αριστερά και την ακροδεξιά, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέα πολιτική κρίση.
Ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Γαλλίας, Μισέλ Μπαρνιέ, δήλωσε στο κοινοβούλιο ότι θα προωθήσει τον προτεινόμενο προϋπολογισμό κοινωνικής ασφάλισης της κυβέρνησης χωρίς ψηφοφορία, χρησιμοποιώντας ένα συνταγματικό μέτρο γνωστό ως άρθρο 49.3.
Η απόφαση αυτή σημαίνει ότι η κυβέρνηση της Γαλλίας θα αντιμετωπίσει ψήφο εμπιστοσύνης από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, πιθανότατα την Τετάρτη, και θα μπορούσε να καταρρεύσει μέχρι το τέλος της εβδομάδας. Εδώ είναι μια σύντομη ανάλυση του τι συνέβη – και τι μπορεί να ακολουθήσει.
Τι είναι το άρθρο 49.3 και γιατί χρησιμοποιείται;
Το άρθρο 49.3 του γαλλικού συντάγματος επιτρέπει σε μια κυβέρνηση να περάσει νέα νομοθεσία χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου – αλλά ως αντάλλαγμα, δίνει στους βουλευτές τη δυνατότητα να αμφισβητήσουν την απόφαση αυτή υποβάλλοντας πρόταση μομφής εντός 24 ωρών. Η πρόταση πρέπει να ψηφιστεί εντός 48 ωρών.
Αν η πρόταση περάσει, η νομοθεσία απορρίπτεται και η κυβέρνηση θεωρείται ότι έχει καταρρεύσει. Τόσο το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP) όσο και το ακροδεξιό κόμμα Εθνικό Συναγερμό (RN) της Μαρίν Λεπέν δήλωσαν τη Δευτέρα ότι θα υποβάλουν προτάσεις μομφής.
Ποια είναι τα προβλήματα της κυβέρνησης Μπαρνιέ;
Τα προβλήματα της κυβέρνησης Μπαρνιέ πηγάζουν από την απόφαση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να διαλύσει το κοινοβούλιο τον Ιούνιο και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, μετά την ταπεινωτική ήττα της κεντρώας συμμαχίας του στις ευρωεκλογές εκείνου του μήνα.
Στις επακόλουθες βουλευτικές εκλογές, το NFP, ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων που κυμαίνονται από το σοσιαλιστικό κόμμα (PS) έως την ριζοσπαστική αριστερά της Ανυπότακτης Γαλλίας (LFI) του Ζαν-Λυκ Μελανσόν, κέρδισε τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών.
Η συμμαχία του Μακρόν βρέθηκε στη δεύτερη θέση, ενώ το RN, αν και τερμάτισε ως το μεγαλύτερο μεμονωμένο κόμμα, κατέλαβε την τρίτη θέση. Ως αποτέλεσμα, το κοινοβούλιο χωρίστηκε σε τρία περίπου ίσα μπλοκ – αριστερά, κέντρο και δεξιά/ακροδεξιά – κανένα από τα οποία δεν είχε πλειοψηφία.
Γιατί συμβαίνει αυτό τώρα;
Ο Εμανουέλ Μακρόν απέρριψε τον ισχυρισμό του Νέου Λαϊκού Μετώπου (NFP) ότι, ως η μεγαλύτερη κοινοβουλευτική δύναμη, θα έπρεπε να ορίσει τον νέο επικεφαλής της κυβέρνησης. Αντίθετα, διόρισε τον Μισέλ Μπαρνιέ, έναν έμπειρο συντηρητικό, ως πρωθυπουργό μετά από εβδομάδες διαπραγματεύσεων, με τη στήριξη μιας εύθραυστης συμμαχίας κεντρώων και κεντροδεξιών βουλευτών.
Έκτοτε, το NFP ψηφίζει συστηματικά κατά της κυβέρνησης. Ωστόσο, το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συσπείρωση (RN), υπό την ηγεσία της Μαρίν Λεπέν, που προσπαθεί εδώ και χρόνια να παρουσιαστεί ως υπεύθυνη πολιτική δύναμη έτοιμη για κυβερνητικό ρόλο, απέφευγε μέχρι τώρα να καταψηφίσει την κυβέρνηση.
Με την υιοθέτηση αυστηρής στάσης σε θέματα-κλειδιά για το RN, όπως η εγκληματικότητα, η ασφάλεια και η μετανάστευση, καθώς και με συμβιβασμούς σε άλλα ζητήματα, όπως μέτρα για τη μείωση του κόστους ζωής, ο Μπαρνιέ ήλπιζε να διατηρήσει τη στήριξη του RN για όσο το δυνατόν περισσότερο.
Ωστόσο, ο κύριος στόχος του πρωθυπουργού ήταν να αποκαταστήσει τα καταστροφικά δημόσια οικονομικά της Γαλλίας. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού για το 2023 ανερχόταν στο 5,5% του ΑΕΠ και αναμενόταν να αυξηθεί περαιτέρω στο 6,1% του ΑΕΠ φέτος, σχεδόν διπλάσιο από το ανώτατο επιτρεπτό όριο στη ζώνη του ευρώ.
Το σχέδιο προϋπολογισμού της κυβέρνησης για το 2025 περιλαμβάνει αυξήσεις φόρων ύψους 20 δισ. ευρώ και περικοπές δημόσιων δαπανών ύψους 40 δισ. ευρώ. Τα δύο νομοσχέδια που συνθέτουν τον προϋπολογισμό πρέπει να εγκριθούν έως το τέλος του 2024. Παρά τις κυβερνητικές παραχωρήσεις, το RN έχει τώρα απορρίψει ορισμένα μέρη του πρώτου νομοσχεδίου.
Τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια;
Ο Μισέλ Μπαρνιέ έχει προειδοποιήσει ότι θα μπορούσε να υπάρξει «σοβαρή οικονομική αναταραχή» αν ο προϋπολογισμός του αποτύχει να περάσει και η κυβέρνηση καταρρεύσει. Οι αγορές έχουν ήδη αντιδράσει ανησυχητικά, με τα επιτόκια των γαλλικών ομολόγων να πλησιάζουν αυτά των ελληνικών την προηγούμενη εβδομάδα.
Δεν υπάρχει κίνδυνος για ένα «λουκέτο» τύπου ΗΠΑ, καθώς το Σύνταγμα της Γαλλίας επιτρέπει στην κυβέρνηση – ακόμη και μια υπηρεσιακή – να περάσει έναν έκτακτο νόμο που θα παρατείνει στην πράξη τον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους για λίγους μήνες. Έτσι, οι δημόσιοι υπάλληλοι, για παράδειγμα, θα συνεχίσουν να πληρώνονται.
Όσον αφορά τη διακυβέρνηση της Γαλλίας, αν το RN (Εθνική Συσπείρωση) συνεργαστεί με το NFP (Νέο Λαϊκό Μέτωπο) για να ρίξει τον Μπαρνιέ, ο Μακρόν έχει αρκετές επιλογές, αν και περιορίζεται συνταγματικά από το γεγονός ότι, επειδή διέλυσε το κοινοβούλιο τον Ιούνιο, δεν μπορεί να το κάνει ξανά πριν από τον Ιούνιο του 2025.
Ο πρόεδρος θα μπορούσε απλώς να επαναφέρει τον Μπαρνιέ στη θέση του πρωθυπουργού, κάτι που το κοινοβούλιο θα θεωρούσε προκλητικό και που οι περισσότεροι αναλυτές κρίνουν απίθανο. Θα μπορούσε επίσης να ζητήσει από τα αντίπαλα πολιτικά κόμματα της Γαλλίας να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν έναν νέο συνασπισμό, αυτή τη φορά με μεγαλύτερη υποστήριξη.
Αυτό θα μπορούσε, για παράδειγμα, να περιλαμβάνει ανανεωμένες κεντρώες προσπάθειες να αποσπάσουν τα πιο μετριοπαθή στοιχεία του NFP, όπως το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), από το αριστερό μπλοκ. Παρότι το NFP εμφανίζεται συχνά διχασμένο, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτή η στρατηγική θα λειτουργούσε.
Ο Μακρόν θα μπορούσε επίσης να αποφασίσει να διορίσει μια τεχνοκρατική κυβέρνηση για να επιβλέπει τη διοίκηση της Γαλλίας για άλλους έξι μήνες. Τέλος, θα μπορούσε να παραιτηθεί ο ίδιος, προκαλώντας νέες προεδρικές εκλογές, αν και προς το παρόν αυτό θεωρείται απίθανο.
Παρότι η Λεπέν δηλώνει ότι το κόμμα της θα στηρίξει μια ψήφο μομφής, το RN θα μπορούσε ακόμη να αλλάξει στάση και να αναβάλει την απόφαση αυτή τη φορά. Η τελευταία ευκαιρία για να ρίξει την κυβέρνηση φέτος θα είναι στην τελική ψήφο για τον προϋπολογισμό στις 20 Δεκεμβρίου, και πολλοί αναλυτές αναρωτιούνται ακόμα τι πολιτικό όφελος θα είχε η Λεπέν αν έριχνε τον Μπαρνιέ τώρα.
ΑΘΗΝΑ 984
