«Προκειμένου να αφηγηθεί κανείς μια ιστορία για τον θάνατο, δεν υπάρχει καλύτερος αφηγητής από τους ίδιους τους αποθανόντες» δηλώνει ο Λιβανέζος εικαστικός και μουσικός Ραέντ Γιασίν ο οποίος παρουσιάζει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση ένα ροκ μιούζικαλ μαύρου χιούμορ (19-21.11.2021).
Στο “The Sea between My Soul” (Η θάλασσα ανάμεσα στην ψυχή μου), σε μουσική του Αμερικανού Άλαν Μπίσοπ (από τους Sun City Girls), ταριχευμένα ζώα καταλαμβάνουν τη σκηνή και τραγουδούν για τη μακρά ιστορία θανάτων και φόνων στη Μεσόγειο. Μπορεί το παράλογο τραγούδι τους να αποκαλύψει κάτι για τον κόσμο γύρω μας;
Το The Sea between My Soul αφηγείται ιστορίες της Μεσογείου, καλώντας μας να στοχαστούμε πάνω στο σύγχρονο “εδώ και τώρα”. Ποιος είναι πιο κατάλληλος να μιλήσει για τον θάνατο από κάποιον που έχει ήδη πεθάνει; Ζώα που ταριχεύθηκαν -μετά τον φυσικό θάνατό τους- αφηγούνται, σε ρόλο ερμηνευτών, την ιστορία τους. Μια πολυαισθητηριακή θεατρική παράσταση υπόσχεται να υπερβεί τα όρια μεταξύ εγκατάστασης, θεάτρου και μουσικής, ζωής και θανάτου. Τα ταριχευμένα ζώα, που εμφανίζονται να τραγουδούν επί σκηνής εμψυχωμένα από τη φωνή του Άλαν Μπίσοπ, δρουν ως μάρτυρες του θανάτου τους και ως αφηγητές της αδιάκοπα βίαιης πραγματικότητας. Τα ψεύτικα μαρμάρινα μάτια τους και η άψυχή τους γούνα μετουσιώνουν ένα δραματικό όραμα για την περιοχή της Μεσογείου.
«Στη σύγχρονη κουλτούρα, τα ζώα χρησιμοποιούνται ως ανθρωπομορφικές εκδηλώσεις ανθρώπινου χαρακτήρα και συναισθημάτων, ενώ συχνά τους αποδίδονται ονόματα και προσωπικότητες. Αυτή η τάση εξανθρωπισμού έχει υποστεί μετάσταση, μέσω της λαϊκής φαντασίας, στα κινούμενα σχέδια, τη ζωολογία, τα παιδικά παραμύθια και το Ίντερνετ. Η χρήση των ζώων ως αγωγών ανθρώπινης σοφίας και αφήγησης είναι μια παράδοση τόσο παλιά όσο και ο ίδιος ο χρόνος, αλλά σε καμία άλλη περίοδο αυτή η μυθολογία δεν άγγιξε τέτοια δυσθεώρητα ύψη, καθώς σήμερα πιστεύουμε στ’ αλήθεια ότι τα ζώα αισθάνονται και λειτουργούν περίπου όπως εμείς. Τα ζώα είναι τα εικονικά μας άβαταρ, καθρεφτίζοντας πλήρως την ψυχολογική αντίληψή μας για τον κόσμο, όπως εμείς τον γνωρίζουμε» σημειώνει ο Ραέντ Γιασίν.
Για το “The Sea between My Soul” ο Λιβανέζος καλλιτέχνης αναφέρει: «Σε αυτό το πολυαισθητηριακό έργο, αυτό το επιτελεστικό καθρέφτισμα επιτείνεται μέσα από την ανάμειξη μαύρου χιούμορ και παραλογισμού, προκειμένου να στοχαστούμε πάνω στο σύγχρονο “εδώ και τώρα”: πάνω στη σκηνή, ταριχευμένα ζώα, που πλέον δεν είναι ζωντανά, αφηγούνται την ιστορία τους από την αρχή έως το τέλος, μέσα από το μεταφορικό σχήμα των λυρικών φολκ τραγουδιών και ενός κακόφωνου ροκ μιούζικαλ. Περίπου όπως και με τα αντίστοιχα εκθέματα στις βιτρίνες των μουσείων φυσικής ιστορίας, έτσι κι εδώ ξετυλίγεται μια δραματική αφήγηση μέσω των άψυχων σωμάτων τους, που απλώς υπαινίσσονται ότι μια φωνή ή μια δράση εκπορεύεται από μέσα τους.
Όπως ακριβώς τα ζώα έχουν απωθηθεί από το κάδρο μας στη σύγχρονη εποχή, το ίδιο ισχύει και για τον ίδιο τον θάνατο. Μας προκαλεί δυσφορία να βλέπουμε κατάματα τον θάνατο, παρότι ο άνθρωπος είναι αυτός που ευθύνεται για τους περισσότερους θανάτους στον κόσμο. Όλο και περισσότερο αποκρύπτεται από εμάς η όψη του θανάτου, καθώς αποφεύγουμε με κάθε δυνατό τρόπο να τον αντικρίσουμε. Όσο ενοχλητικό κι αν είναι, τα συγκεκριμένα ζώα ενσωματώνουν μια αληθινή αναπαράσταση του θανάτου, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Προκειμένου να αφηγηθεί κανείς μια ιστορία για τον θάνατο, δεν υπάρχει καλύτερος αφηγητής από τους ίδιους τους αποθανόντες. Σαν να έχουν αναστηθεί από ένα άγνωστο παρελθόν, αυτά τα ζώα εξιστορούν το μοιραίο ταξίδι τους μιλώντας από μια διάσταση πέρα από αυτήν που ξέρουμε. Απομακρυσμένα από το φυσικό ενδιαίτημά τους και εκτοπισμένα σε ένα αστικό τοπίο, κάπου κοντά στη θάλασσα, η εμφάνισή τους κατ’ αυτό τον τρόπο προφητεύει τρόπον τινά την τρέχουσα σκοτεινή στιγμή των καιρών μας».
Ο Ράεντ Γιασίν (γενν. 1979, Βηρυτό Λιβάνου) ζει και εργάζεται στη Βηρυτό και το Βερολίνο. Αποφοίτησε από το Θεατρικό Τμήμα του Ινστιτούτου Καλών Τεχνών της Βηρυτού το 2003 και το 2015 έλαβε μια ερευνητική υποτροφία από την Akademie der Künste der Welt της Κολονίας. Από τους οργανωτές του Irtijal Festival -φεστιβάλ πειραματικής σύγχρονης μουσικής στη Βηρυτό-, ο Γιασίν έχει κυκλοφορήσει επίσης αρκετά μουσικά άλμπουμ, ενώ το 2009 ίδρυσε την εταιρεία παραγωγής Annihaya. Το έργο του, ως εικαστικού καλλιτέχνη και μουσικού, πηγάζει από μια εξέταση των προσωπικών του αφηγήσεων και της θέσης τους στη συλλογική ιστορία, μέσα από τον φακό της καταναλωτικής κουλτούρας και της μαζικής παραγωγής. Έχει παρουσιάσει εκθέσεις και περφόρμανς του σε αναρίθμητα μουσεία, φεστιβάλ και καλλιτεχνικές αίθουσες.
Η παράσταση ήταν προγραμματισμένη για τη σεζόν 2019-20 και ακυρώθηκε στο πλαίσιο των προληπτικών μέτρων της πολιτείας για τη δημόσια υγεία κατά της Covid-19. Τον Σεπτέμβριο του 2020 ξαναστήθηκε στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης και κινηματογραφήθηκε, ειδικά για προβολή στο ψηφιακό περιβάλλον.
