Η παιδική φτώχεια θα πρέπει να μας κρατά σε διαρκή εγρήγορση και επαγρύπνηση για την εφαρμογή περισσότερο και αποτελεσματικότερων πολιτικών οι οποίες απαιτούν την συνεργασία διαφορετικών φορέων και υπουργείων, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί σε περιοχές που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.
Αυτό σημειώνεται στα συμπεράσματα της δεύτερης ανάλυσης επικαιρότητας για το 2024 με τίτλο «Τα επιδόματα συγκράτησαν σταθερή την παιδική φτώχεια;» που δημοσιοποίησε σήμερα το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών.
Αναλυτικά, στα συμπεράσματά του το ΚΕΠΕ επισημαίνεται ότι αν ληφθεί υπόψη ένας μονοδιάστατος δείκτης, όπως ο AROP, η παιδική φτώχεια μειώνεται από το 2022 στο 2023 κατά 0,6%, αλλά αν ληφθεί υπόψη ο πολυδιάστατος δείκτης όπως ο AROPE, η παιδική φτώχεια μένει σταθερή από το 2022 στο 2023. Όταν όμως ληφθεί υπόψη ένας ακόμη πιο πολυδιάστατος δείκτης, όπως ο Leriou, τότε η παιδική φτώχεια μειώνεται κατά 0,4% από το σχολικό έτος 2021-2022 στο σχολικό έτος 2022-2023. Αυτό συμβαίνει γιατί ο δείκτης ενσωματώνει περισσότερες λεπτομέρειες ως προς τις συνιστώσες της παιδικής φτώχειας και συνεπώς καταγράφει πιο σωστά την επίδραση των επιδοματικών πολιτικών σε αυτές, όπως για παράδειγμα, στο ηλεκτρικό ρεύμα, στη στέγαση κλπ.
Ωστόσο, συνεχίζει το ΚΕΠΕ, καθώς οι επιδοματικές πολιτικές δεν επιδρούν στην ηθική εκπαίδευση, σημειώνεται ραγδαία αύξηση της παιδικής φτώχειας ως προς το πρίσμα της ηθικής παιδείας. Συγκεκριμένα, στο σχολικό έτος 2022-2023, καταγράφεται το χειρότερο ποσοστό για την τελευταία πενταετία, αναφορικά με την ηθική εκπαίδευση. Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι αυτή η ανησυχητική αύξηση συντελείται σε μια περίοδο κατά την οποία από τη μία η βία μεταξύ των ανηλίκων έχει οξυνθεί δραματικά και από την άλλη οι γυναικοκτονίες αυξάνονται με καλπάζοντες ρυθμούς.
Μέσα σε ένα τέτοιο ασφυκτικό, κοινωνικό κλίμα, κάποιος θα μπορούσε να αναμένει ότι το σχολείο θα είχε περισσότερο ευαίσθητα και γρήγορα αντανακλαστικά, προκειμένου να ανατραπούν από τα θεμέλιά τους αυτά τα κακώς κείμενα. Όμως, αυτό όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά επιπλέον οι μαθητές αισθάνονται, σύμφωνα με τα αποτελέσματά μας, ότι το σχολείο κάνει ακόμα μικρότερες προσπάθειες σε σχέση με πριν, αναφορικά με την καλλιέργεια της ηθικής τους παιδείας. Επομένως, μία πολιτική που προτείνεται είναι τα προγράμματα σπουδών να αναμορφωθούν σε όλες τις τάξεις για όλες τις σχολικές βαθμίδες, ούτως ώστε οι μαθητές να διδάσκονται περισσότερα για το πώς μπορούν να είναι ωραίοι, εσωτερικά ως άνθρωποι. Για παράδειγμα προτείνεται να ενταχθεί, ως βασικό μάθημα σε όλες τις τάξεις, η ενσυναίσθηση.
Διατροφή
Ανησυχητικά χαρακτηρίζει το ΚΕΠΕ και τα αποτελέσματα στο σύνολό τους αναφορικά με τη διατροφή, καθώς, όπως αναφέρει, στο σχολικό έτος 2022-2023, καταγράφεται αύξηση της παιδικής φτώχειας υπό το πρίσμα της κατάλληλης ποιοτικά και ποσοτικά διατροφής.
Το απογοητευτικό αυτό εύρημα, συνεχίζει το ΚΕΠΕ, καταδεικνύει ότι τα επιδόματα δεν έχουν ουσιαστικές επιδράσεις στη συνιστώσα της διατροφής και άρα περισσότερα μέτρα είναι απαραίτητα. Ειδικότερα προτείνεται τα σχολικά γεύματα να επεκταθούν σε όλες τις σχολικές βαθμίδες, σε όλες τις τάξεις, για όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως εισοδηματικών ή άλλων κριτηρίων και κανένα απολύτως παιδί να μη μένει εκτός αυτής της σημαντικής υποστήριξης.
Καθώς ο ίδιος δείκτης δείχνει αύξηση της παιδικής φτώχειας στο σχολικό έτος 2023-2024, σε εθνικό επίπεδο, και κυρίως εξαιτίας των συνιστωσών της ηθικής εκπαίδευσης και της διατροφής, καταδεικνύεται ακόμα πιο έντονα πόσο σημαντικό είναι να παρέχονται τα σχολικά γεύματα σε όλες τις σχολικές βαθμίδες, για όλα – ανεξαρτήτως – τα παιδιά. Μάλιστα αυτά θα πρέπει να εμπλουτιστούν περαιτέρω με ποιοτικά, φρέσκα φρούτα και λαχανικά και άλλα ποιοτικά, θρεπτικά γεύματα. Επίσης, καταδεικνύεται πόσο απαραίτητη είναι η έμφαση στην ηθική εκπαίδευση και όχι μόνο στην εκπαίδευση εκείνη που καλλιεργεί δεξιότητες στους μαθητές.
Ακρίβεια
Ακόμη, σημειώνεται στα συμπεράσματα, η γενική επιδείνωση της παιδικής φτώχειας για το έτος 2023-2024, κυρίως οφείλεται στην αύξηση της ακρίβειας. Ειδικότερα τα αρνητικά αποτελέσματα της ακρίβειας στην ποιότητα ζωής των πολιτών, φαίνεται να μην αντισταθμίζονται από τα θετικά οφέλη των επιδομάτων και της αύξησης των μισθών, υπό το πρίσμα της ευημερίας των παιδιών.
Ιδιαίτερα προβλήματα στην οικονομική, ευημερία των παιδιών εντοπίζονται στις Περιφέρειες της Δυτικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και του Νότιου Αιγαίου. Το εύρημα αυτό καταδεικνύει ότι οι φυσικές καταστροφές είχαν τραγικό αντίκτυπο στην παιδική φτώχεια για τις περιοχές που επλήγησαν από αυτές. Επομένως, αναφέρει το ΚΕΠΕ, οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στις περιοχές αυτές.
Δημογραφικό
Η εφαρμογή πολιτικών για τη βελτίωση της παιδικής ευημερίας αναμένεται μακροπρόθεσμα να έχει θετικό αντίκτυπο στο δημογραφικό. Ειδικότερα, σημειώνει το ΚΕΠΕ, η παιδική φτώχεια είναι ανασταλτικός παράγοντας για την επίλυση του δημογραφικού.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφορικά με το δημογραφικό, είναι απαραίτητη η στήριξη και η ενδυνάμωση των νεότερων γενεών ώστε να ευημερήσουν (European Commission, 2023). Ειδικότερα, όπως τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο προτεινόμενων μέτρων για την επίλυση του δημογραφικού «η ενδυνάμωση των νέων ξεκινά από τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για όλα τα παιδιά».
Επομένως, όπως τονίζεται, η άμεση εφαρμογή των πολιτικών για τα σχολικά γεύματα και την ηθική εκπαίδευση θα οδηγήσει σε μια κοινωνία περισσότερο ανθεκτική ως προς την ευημερία των παιδιών και συνακόλουθα ως προς την επίλυση του δημογραφικού.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
