Οι καλλιτέχνες που εκπροσωπούν το Ισραήλ στη φετινή Μπιενάλε της Βενετίας ανακοίνωσαν την Τρίτη ότι δεν θα ανοίξουν την έκθεση του περιπτέρου τους έως ότου υπάρξει κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και συμφωνία για την απελευθέρωση ομήρων.
Η απόφασή τους αναρτήθηκε σε μια πινακίδα στο παράθυρο του ισραηλινού εθνικού περιπτέρου την πρώτη ημέρα των προεπισκοπήσεων των μέσων ενημέρωσης, λίγες μέρες πριν από την έναρξη της έκθεσης σύγχρονης τέχνης της Μπιενάλε το Σάββατο.
Το Ισραήλ είναι μεταξύ των 88 εθνικών συμμετοχών στην 60η Μπιενάλε της Βενετίας, η οποία διαρκεί από τις 20 Απριλίου έως τις 24 Νοεμβρίου. Η έκθεση στο εθνικό περίπτερο του Ισραήλ ήταν το «Motherland» από την καλλιτέχνιδα Ρουθ Πατίρ.
Ακόμη και πριν από την προεπισκόπηση για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, χιλιάδες καλλιτέχνες, επιμελητές και κριτικοί είχαν υπογράψει μια ανοιχτή επιστολή καλώντας την Μπιενάλε να αποκλείσει το εθνικό περίπτερο του Ισραήλ από τη φετινή παράσταση για να διαμαρτυρηθούν για τον πόλεμο του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας. Όσοι ήταν αντίθετοι στην παρουσία του Ισραήλ είχαν επίσης ορκιστεί να διαδηλώσουν επί τόπου.
Ο υπουργός Πολιτισμού της Ιταλίας είχε υποστηρίξει σθεναρά τη συμμετοχή του Ισραήλ και η έκθεση άνοιξε εν μέσω ασυνήθιστα αυξημένης ασφάλειας.
Η ανακοίνωση της Τρίτης, για την καθυστέρηση στα εγκαίνια του περιπτέρου του Ισραήλ: «Η καλλιτέχνιδα και οι επιμελητές του ισραηλινού περιπτέρου θα ανοίξουν την έκθεση όταν επιτευχθεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων», έγραφε η ανακοίνωση. Σημειώνεται ότι το σημείο φρουρούσαν δύο Ιταλοί στρατιώτες.
«Νιώθω ότι ο χρόνος για την τέχνη έχει χαθεί», έγραψε η Ρουθ Πατίρ σε ανάρτησή της στο Instagram, εξηγώντας γιατί η ίδια και οι δύο επιμελητές των εκθεμάτων είχαν λάβει την απόφασή τους. «Και, λοιπόν, αν μου δίδεται ένα τόσο αξιόλογο βήμα, θέλω να το κάνω να μετρήσει», είπε.
Η κυβέρνηση του Ισραήλ εκτιμά ότι υπάρχουν περίπου 130 όμηροι που παραμένουν στη Λωρίδα της Γάζας από τις 7 Οκτωβρίου, όταν η Χαμάς ηγήθηκε μιας αιματηρής επίθεσης στο νότιο Ισραήλ.
Η κρατική χρηματοδότηση στο ισραηλινό περίπτερο της Μπιενάλε της Βενετίας
Η Ρουθ Πατίρ, της οποίας το έργο για τη Μπιενάλε της Βενετίας περιλαμβάνει βίντεο με αρχαία αγάλματα γονιμότητας ως σχολιασμό των ρόλων των γυναικών, επιλέχθηκε πέρυσι για να εκπροσωπήσει το Ισραήλ από μια ομάδα που διορίστηκε από το ισραηλινό υπουργείο Πολιτισμού.
Η κυβέρνηση του Ισραήλ η οποία χρηματοδότησε εν μέρει την ισραηλινή συμμετοχή στη Μπιενάλε, δεν έκανε κανένα άμεσο σχόλιο για την απόφαση της Ρουθ Πατίρ να μην ανοίξει το περίπτερο.
Ο Αντριάνο Πεντρόσα, ο επιμελητής της κύριας έκθεσης της Μπιενάλε, επαίνεσε τη χειρονομία της ισραηλινής ομάδας. «Είναι μια πολύ θαρραλέα απόφαση», είπε ο Πεντρόσα στο Associated Press. «Νομίζω ότι είναι επίσης μια πολύ σοφή απόφαση», γιατί είναι «πολύ δύσκολο να παρουσιάσεις ένα έργο σε αυτό το συγκεκριμένο πλαίσιο», συμπλήρωσε.
Τα εθνικά περίπτερα στη Βενετία είναι ανεξάρτητα από την κύρια έκθεση και κάθε κράτος αποφασίζει τη δική του, η οποία μπορεί να λάβει ή όχι μέρος στο όραμα του επιμελητή.
Οι Παλαιστίνιοι καλλιτέχνες στην Μπιενάλε της Βενετίας
Παλαιστίνιοι καλλιτέχνες συμμετέχουν σε εκδηλώσεις στη Βενετία έξω από την κύρια έκθεση, και έργα τριών Παλαιστινίων καλλιτεχνών θα εμφανιστούν στην κύρια έκθεση του Πεντρόσα, με τίτλο «Stranieri Ovunque» (μτφρ Ξένοι Παντού), στην οποία έντονη είναι η παρουσία καλλιτεχνών από τον παγκόσμιο νότο.
Ο Πεντρόσα που είναι επίσης ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Μουσείου Τέχνης του Σάο Πάολο της Βραζιλίας, κατήγγειλε ότι ένας από τους Παλαιστίνιους καλλιτέχνες – ο Καλέντ Τζαράρ με έδρα τη Νέα Υόρκη – δεν βρισκόταν με φυσική παρουσία στη Βενετία επειδή δεν μπορούσε να πάρει βίζα.
Τα γεωπολιτικά γεγονότα έχουν αποτυπωθεί ξανά στην Μπιενάλε στο παρελθόν. Το φεστιβάλ αποθάρρυνε και στη συνέχεια απαγόρευσε τη συμμετοχή της Νότιας Αφρικής κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ. Οι Ρώσοι καλλιτέχνες απέσυραν τη συμμετοχή τους το 2022 για να διαμαρτυρηθούν για την εισβολή του Κρεμλίνου στην Ουκρανία ενώ σύμφωνα με ανακοίνωση της Μπιενάλε η Ρωσία δεν ζήτησε να συμμετάσχει στη φετινή έκδοση.
