Τα νούμερα φέτος λάμπουν. Δεν το κρύβει κανείς. Ούτε προφανώς και τα στοιχεία του προϋπολογισμού. Πρωτογενές πλεόνασμα πάνω από 5,3 δισ. ευρώ, όταν ο στόχος ήταν κοντά στο 1 δισ.
Καθώς η χώρα κινείται μέσα στο 2025 με θετικούς ρυθμούς εσόδων, μια προσεκτική ματιά στα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού για το πρώτο πεντάμηνο του έτους (Ιανουάριος–Μάιος) αποκαλύπτει μια σταθερά που διατηρείται σχεδόν αμετάβλητη εδώ και χρόνια: το μεγαλύτερο ποσοστό των κρατικών δαπανών καταναλώνεται σε μισθούς, συντάξεις και τόκους.
Τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία
Σύμφωνα με τα δεδομένα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους:
- Οι μισθολογικές δαπάνες ανήλθαν σε 6,2 δισ. ευρώ
- Οι κοινωνικές παροχές (συντάξεις, επιδόματα, ΟΠΕΚΑ) άγγιξαν τα 9,1 δισ. ευρώ
- Οι πληρωμές τόκων για το δημόσιο χρέος έφτασαν τα 3,56 δισ. ευρώ
Αυτό σημαίνει συνολικά: 18,8 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 70% των συνολικών κρατικών δαπανών για το πεντάμηνο πήγαν σε μισθούς, συντάξεις, επιδόματα και τόκους.
Αν και οι μισθοί και οι συντάξεις αποτελούν αυτονόητες προτεραιότητες για το κοινωνικό κράτος, ο συνδυασμός με τις υψηλές πληρωμές τόκων δημιουργεί μια ασφυκτική σταθερότητα στις κρατικές δαπάνες.
Με άλλα λόγια: Το κράτος δαπανά προβλέψιμα, αλλά περιορίζεται στην ικανότητά του να επενδύσει ή να ενισχύσει αναπτυξιακούς τομείς. Επιπλέον, η εξυπηρέτηση του χρέους παραμένει μια από τις μεγαλύτερες «αθόρυβες» δαπάνες, απορροφώντας πάνω από το 13% του συνολικού προϋπολογισμού.
Τι μένει για ανάπτυξη;
Η αντίστροφη εικόνα φαίνεται στην υποεκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Μέχρι τον Μάιο 2025,είχαν δαπανηθεί μόλις 2,55 δισ. ευρώ από τα 9,2 δισ. ευρώ του ετήσιου στόχου.
Η εκτέλεση ήταν μόλις 27,8%, δηλαδή 7 στους 10 διαθέσιμους πόρους δεν είχαν φτάσει στην οικονομία. Αυτό υποδηλώνει ότι, παρά τα πλεονάσματα και την καλή εισπραξιμότητα, το κράτος δεν καταφέρνει να μετατρέψει τα διαθέσιμα κεφάλαια σε έργα, υπηρεσίες και κοινωνικές αποδόσεις.
Η φετινή ΔΕΘ
Η κυβέρνηση έχει πια στα χέρια της δημοσιονομικό χώρο. Η συζήτηση για το «πακέτο της ΔΕΘ» ξεκινά με δεδομένα που επιτρέπουν σχεδιασμό.Ποιο είναι το δίλημμα για το επόμενο διάστημα;
Το οικονομικό επιτελείο έχει μπροστά του μια δύσκολη ισορροπία: Από τη μία, πρέπει να διατηρήσει τη δημοσιονομική αξιοπιστία (πλεονάσματα, δανεισμός, αγορές). Από την άλλη, είναι ανάγκη να μετατοπίσει έστω και μέρος των δαπανών από τις «παθητικές» υποχρεώσεις προς παραγωγικές επενδύσεις και κοινωνική ενίσχυση.
